چند نکته لازم در تربیت کودکان                        

 اهانت و تحقیر کودک، سرزنش های مداوم و انتقادهای بیجا و به کارگیری تعبیرات غیرمحترمانه، از مهمترین عواملی هستند که بذر کینه و نفرت را در دل کودک می پاشند.

 نوزاد پس از تولد، به ارتباط جسمی با مادر نیاز فراوان دارد؛ از این رو نباید ساعات طولانی از مادر جدا بماند. تحقیقات نشان داده است که از شش ماهگی تا سه سالگی، حضور مادر نه تنها در رشد عاطفی کودک ، بلکه در رشد بدنی و عقلی او نیز تأثیر بسزایی دارد.

 در مقایسه بین فرزندان، کودکی که امتیاز نمی آورد دچار احساس خود کم بینی می شود و اعتمادش را نسبت به پدر و مادر از دست می دهد.

 اگر بیش از حد ، سرعت فراگیری را در فرزندانمان تقویت کنیم، امکان باروری و تحکیم مفاهیم را در مراحل بعدی کاهش خواهد داد. سرعت اولیه و تشدید آهنگ رشد ، منجر به تأخیر قابل ملاحظه ای در مراحل بعدی می شود.

 هرگز عیب فرزندتان را در رفتارها ، بزرگتر از آنچه هست جلوه ندهید و هرگز عیب هایش را نزد دیگران بازگو نکنید.

 همبازی شدن با کودک علاوه بر این که او را غرق لذت و شادی می کند و صمیمیت را افزایش می دهد، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی را در کودک تقویت می کند. 

 تحقیقات نشان می دهد که کودکان پرورش یافته درمنزل نسبت به کودکان مهد کودک ، ماهانه از رشد قدی بیشتری برخوردارند.

 تربیتی که آزادی را به کلی در کودک نادیده بگیرد و انتخاب و میل قلبی را از وی سلب کند و تنها مبتنی بر ترس و آداب خشک و بی روح ظاهری باشد، نه تنها دوام نمی یابد بلکه در نهایت به رکود وعصیان کودک می انجامد.

 کودکان باید با رنج ها و مشکلات طبیعی زندگی آشنا شوند تا افرادی شکننده، رفاه زده و پر توقع بار نیایند.

 اگرچه جنبه های تخیلی داستان، برای کودک لذت بخش و مفید است؛ لکن نباید در آن افراط کرد؛ داستان نباید ترس آور باشد؛ داستان باید الگوی صحیح و متناسب با سن کودک را ارائه کند، بیان زیبایی ها و نیکی ها، با روح لطیف  کودک سازگاراست.

اهم مسئولیت های والدین در آیات و روایات:

1ـ نام نیکو: نام انسان در روح و روان وی تأثیر می گذارد و می تواند او را به جانب محتوا و مضمون آن نام سوق دهد. بر همین اساس، آدمی از نام زیبا مسرور گشته، به آن افتخار می ورزد و از نام بد رنج برده، از آن شرمشار می گردد.

2ـ مهر و محبت: محبت های والدین باید در نوازش ها، بوسه ها، آغوش گرفتن ها، تبسم ها و حتی نوع نگاه ها و آهنگ سخنانشان نمود و ظهور داشته باشد. بر همین اساس پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرماید: « نگاه محبت آمیز پدر به فرزند عبادت محسوب می شود. » و « هر کس فرزند

 خویش را ببوسد خداوند برای او ثوابی در نظر می گیرد وهر کس فرزندش را شاد گرداند، خداوند او را در قیامت شاد می سازد. » امام صادق (ع) نیزمی فرماید: « خداوند بنده ای را به دلیل محبت بسیار به فرزندش مورد رحمت خویش قرار می دهد. » 

3ـ محیط سالم: محیط گناه آلود، روان را فاسد و مسموم ساخته، خانه دل را تاریک می نماید

یکی از اموری که در سالم سازی محیط رشد فرزندان مان تأثیر فراوان دارد، آموزش محرم و نامحرم، کنترل معاشرتها با جنس مخالف و جدا سازی بستر خواب فرزندان است. معاشرت مختلط دختران و

پسران در مجالس عروسی، میهمانی ها و ... تأثیر فراوانی بر تغییر روحیه دینی و بینش معنوی آنها خواهد گذاشت. این مسأله در مورد دختران اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا آنها زودتر از پسران به بلوغ می رسند. بستر کودکان نیز باید در شش سالگی از هم جدا شود.. به تدریج باید به کودک آموزش داد که در اطاق خاص خود بخوابد و برای رفتن به اطاق والدین اجازه بگیرد.

4ـ آموزش قرآن: امام حسن عسکری (ع) نیز در روایتی ثواب آموزش قرآن به فرزندان را تشکیل دهنده بخش بزرگی از نامه اعمال والدین می شمارد. این سفارشها همگی از آن رو است که قرائت قرآن در جوانی موجب آمیختگی مفاهیم آسمانی آن با روح و روان کودک گشته و ذهن و اندیشه وی را قرآنی و الهی می گرداند و در نتیجه، ضمانتی درونی در مقابل انحرافات اخلاقی و اجتماعی بدو می بخشد.

5ـ آشناسازی با مفاهیم و معارف اسلامی: امام علی (ع) در این باره چنین توصیه می کند: « از دانش ما به کودکان تان بیاموزید که خداوند بدین وسیله منافعی به ایشان رساند. » امام صادق (ع) نیز به شیعیان خویش سفارش می کند که نو نهالان خود را پیش از آنکه افکار و اندیشه های انحرافی، گمراهشان سازد، با احادیث اهل بیت آشنا سازند.

مهمترین موضوعاتی را که فرزندانمان باید با آنها آشنا باشند، می توان بدین ترتیب فهرست کرد:

ـ خداشناسی: معرفی خدا و صفات او، عدالت و حکمت الهی در آفرینش جهان و توضیح درباره بلاها و امتحانات.

ـ راهنماشناسی: شناخت پیامبران و فلسفه نبوت و آشنایی با امامان و کارکردهای آنان.

ـ معادشناسی: رستاخیز، حسابرسی، برزخ، قبر، کیفر و پاداش.

انسان شناسی: رابطه انسان با خدا و جهان هستی، نظارت خدا برا انسان، خلافت انسان در زمین.  

6ـ محبت به پیامبر و اهل بیت: محبت به معصومین (ع) آنان را به حقایقی عینی و الگوهایی عملی مبدل ساخته، امکان همانند سازی با آنها را فراهم می آورد. پیامبر اکرم (ص) در روایتی می فرماید: « فرزندان خود را بر دوست داشتن پیامبرتان و محبت به اهل بیت او تربیت نمایید. »

7ـ آموزش احکام شرعی: فرزندان ما باید پیش از بلوغ به تدریج با احکام مورد نیاز همچون طهارت و نجاست، وضو، غسل، نماز، روزه و ........ آشنا شوند و روش مراجعه به توضیح المسائل را فرا بگیرند. همچنین، از خجالت های بی مورد در پرسش از مسائل شرعی بپرهیزند.

8ـ ازدواج به موقع.