کودکان خجالتی !

تعداد قابل توجهی از کودکان پیش دبستانی که در خانه پرحرف و مطمئن به خود هستند در اجتماع به صورت وابسته به دیگران و خجالتی ظاهر می شوند.

بسیاری از بچه های پیش دبستانی کمرو و خجالتی، به سختی خود را با محیط اجتماعی خود وفق می دهند، این گونه کودکان در خانه کاملاً پرحرف و فعال هستند ولی در دنیای خارج از منزل اعتماد به نفسندارند. اگرچه کودکان خجالتی ممکن است به صورت غیراجتماعی خود را نشان دهند ولی در واقع این طور نیستند. یکی از کارشناسان می گوید: آنها به افراد و موقعیت های جدید علاقه دارند، اما اضطرابشان مانع از برقرار کردن روابط اجتماعی می شود.

به عقیده یکی از کارشناسان، اکثر کودکان کمرو، ذاتاً خجالتی به دنیا می آیند. به نظر می رسد آسیب پذیری آنها در برابر افراد و موقعیت های جدید ارثی است و علائم آن در ظاهرشان همان گونه که از روش های روان شناسی مشخص می شود، نمایان است.

کودکان پیش دبستانی کمرو و خجالتی، به تشویق زیادی نیاز دارند، لذا باید با ترتیب دادن و هماهنگ کردن وقایع ساده ای مانند تعیین زمان مشخص بازی، آنها را بیشتر آماده ساخت.

البته برای این که یک کودک خجالتی را بتوان از پوست خود بیرون آورد راه ساده ای وجود ندارد.

اینک به معرفی چند روش می پردازیم که به کودکان خجالتی کمک می کند تا احساس راحتی بیشتری کنند:

مدرسه خوب انتخاب کنید: کودکان خجالتی در محیطی مناسب می توانند شکوفا شوند. سعی کنید مدرسه ای انتخاب کنید که نسبت معلم به دانش آموزان بیشتر از 1 به 20 نباشد. قبل از شروع کلاس ها فرزندتان را به مدت چند روز به مدرسه جدیدش ببرید، تا با معلم ها و محیط مدرسه آشنا شود. به معلمش بگویید که او خجالتی است .
به فرزندتان فرصت آمادگی دهید: اگر کودکتان بداند که در تمام موقعیت ها چه اتفاقی می افتد، نگرانی او کم می شود. به نظر روان شناسان بهتر است کودک را از یک هفته قبل برای انجام کاری یا تجربه جدیدی آماده ساخت. مثلاً اگر قرار است که فرزندتان را به دندان پزشکی ببرید یک هفته زودتر او را به مطب برده تا محیط آنجا را ببیند و احساس راحتی بیشتری کند.
به حرف های او با صبر و حوصله گوش کنید: کودکتان را تشویق کنید تا در مورد آن چه که او از آن واهمه دارد صحبت کند و سعی کنید بدون این که نگرانی اش را فراموش کند برروی تجربیاتش تأکید کنید. باید بگویید: بعضی اوقات من هم این احساس را دارم.
در خانه با او تمرین کنید: بازی های مختلفی خارج از فعالیت های روزمره فرزندتان انجام دهید مانند ملاقات با یک شاگرد جدید در مدرسه. کارها و بازی هایی کنید تا او بتواند به طور یکسان همه موقعیت های اجتماعی را تجربه کند. به فرزندتان کمک کنید تا آن چه را که انجام می دهد، تجربه کند. به عقیده روان شناسان ؛تکرار بعضی از بازی ها و نقش ها کمک می کند تا فرزندتان کمتر احساس ترس و نگرانی کرده و راحت تر دوستی صمیمانه ای با دیگران داشته باشند.
بدبینی او را از بین ببرید. خجالتی بودن معمولاً از الگوها و تفکرهای منفی که باعث بدبینی می شود نشأت می گیرد (مانند بچه ها مرا دوست ندارند) با تقویت و جایگزین کردن افکار مثبت به فرزندتان در از بین بردن بدبینی و تفکرهای منفی ذهن او کمک کنید. و او را تشویق کنید که خود را باور کند و بداند که او هم می تواند مثل دیگران خوب بازی کند و کاری را انجام دهد.
اگرچه، معمولاً فکر می کنیم خجالتی بودن یک معضل اجتماعی است ولی این گونه افراد در آینده بزرگسالانی حساس و سرشار از حس همدردی هستند. یکی از روان شناسان می گوید: آنها یک دنیای غنی و پربار مخصوص به خود دارند.

در پایان، به دلیل این که کودکان خجالتی آمادگی زیادی در گوشه گیری دارند، پس بهتر است بزرگسالان مواظب رفتار خود باشند و به کودکشان اجازه دهند تا نظاره گر کارهای اجتماعی آنها به عنوان بخشی از زندگی روزمره شان باشند. با این وجود بهتر است که صبور باشید. اگرچه به فرزندتان کمک می کنید تا با یک برنامه ریزی صحیح در موقعیت های جدید احساس خوب و راحتی داشته باشد، ولی نتایج کارتان به مرور زمان خود را نشان دهد.

منبع : سایت PARENTS – ترجمه رزیتا شاهرخ

علت‌ لجبازی‌ کودکان‌ چیست‌؟

مهمترین‌ علت‌ لجبازی‌ کودکان‌ ، رفتارهای ماست . ‌ با حذف‌ آن‌ رفتارها درصد زیادی‌ از لجبازی کودکان کاسته‌ می‌شود. انتقام‌ مداوم‌ و گاه‌ بی‌رحمانه‌ و غیرمنصفانه‌ از کودک رفتاری‌ است‌ که کودک را به لجبازی می کشاند.این انتقام‌ با عدم‌ توجه‌ شما به‌ نکات‌ و وجوه‌ مثبت‌ شخصیت‌ و رفتار او همراه‌ می‌گردد. اگر به‌ رفتار خود نیز دقت‌ کنید می‌بینید که‌ کمی‌ نرمش‌ از سوی‌ دیگران‌ حالت‌ دفاعی‌ را در شما کاهش‌ می‌دهد و شما حتی‌ ممکن‌ است‌ به‌ کاری‌ که‌ مایل‌ به‌ انجام‌ آن‌ نیستید در یک‌ شرایط‌ مثبت‌ و بدون‌ امر و نهی‌ شدید اقدام‌ کنید.
فرزندان‌ نیز چنین‌ هستند، یعنی‌ اگر شما خواسته‌های‌ خود را منطقی‌ بیان‌ کنید، اگر بیان‌ شما همراه‌ با محبت‌ و عشق‌ باشد، اگر انتقادهای‌ شما با فاصله‌ زمانی‌ باشد و او را مورد بمباران‌ انتقاد قرار ندهید، اگر به‌ او زمان‌ و مکان‌ تجدید نظر بدهید اگر به‌ نکات‌ مثبت‌ او تاکید کنید، می‌توانید ریشه‌های‌ لجبازی‌ و حالت‌ دفاعی‌ در او را از بین‌ ببرید و به‌ یک‌ رابطه‌ سالم‌ و مثبت‌ و سازنده‌ دست‌ یابید.

       اضطراب و راه های کاهش آن :

      اضطراب نوعی آشفتگی ، نگرانی و فشار روانی می باشد که باعث تضعیف روحیه ،کاهش مطالعه ،کاهش یادگیری و در نتیجه باعث عدم موفقیت و یا عدم نتیجه گیری مطلوب از آنها می گردد.

      اضطراب علاوه بر اختلال در آرامش ذهنی باعث کاهش نیروهای انسان می شود چون فرد در حالت اضطراب نمی تواند به خوبی از نیروها و استعدادهایش استفاده کند، انرژی بسیاری را تلف می کند.

      عوامل ایجاد اضطراب 

      1- ترس از عدم موفقیت .

      2- عدم مطالعه کافی.

      3- عدم علاقه به مطالعه.

      4- وسواس بیش از حد .

      5- عدم استفاده صحیح از فرصت ها و از دست دادن زمان.

      6- عدم بهره وری صحیح از امکانات و آشنا نبودن فرد با نقاط ضعف و توانایی های شخصی.

      7- عدم تلاش در جبران و برطرف کردن نقاط ضعف.

      8- خستگی ذهنی و جسمی و غیره .

      بنا براین سعی کنید با شناخت دقیق نسبت به خود و شناسایی دلایل اضطراب خویش و با استفاده از تکنیک های کاهش اضطراب ، وضعیت روحی خود را بهبود بخشیده و با خود تصمیم بگیرید که هرگز اجازه ندهید اضطراب و نگرانی ها انرژیتان را تلف کرده و شما را مایوس کنند.

      اضطراب سازنده ( مثبت )

      این نوع اضطراب در اکثر افراد وجود دارد و باعث کوشش و پشتکار افراد برای کسب  موفقیت می شود .این اضطراب ، نوعی اضطراب ملایم است که به فرد تاکید می کند از فرصت ها و توانایی های شخصی، خوب استفاده کن ، با انگیزه باش و به پشتکارت  بیفزا و .... 

      اضطراب سازنده چراغ هشدار دهندهای است که شما را به فعالیت فرا می خواند و شما را از نگرانی ها و آشفتگی ها دور می سازد.

      اضطراب مخرب (منفی )

      اگر به هشدار های اضطراب سازنده (مثبت) توجهی نشود پس از مدتی این نگرانی وآشفتگی ها افزایش یافته و به صورت یک عامل مخرب و آزار دهنده خود را نشان می دهد.

      تکنیک های کاهش اضطراب

 الف) برگشت به حالت آرامش ذهنی :که با

      1. نفس عمیق  2. تصورات مثبت 3. تلقین روزانه، به دست می آید.

 ب) فعالیت و پشتکار همراه با جدیت .

ج) تصویر سازی مثبت .

 د) شناخت  توانمندی ها و اعتماد بر خویشتن.

 ه) تلقین مثبت. به این صورت که:

      1. من از آرامش فکری خوبی برخوردارم 2. من توانایی آن را دارم که در هر حال به حالت آرامش ذهنی باز گردم  3. من با وجود آرامش می توانم به خواسته ها و اهدافم دست یابم .

 و) ایمان و توکل به خداوند .

والدین گاهی به علت پرخاشگری فرزند خود عصبانی می شوند ، نه فقط به این دلیل که مثلاً در مکان های عمومی با بدخلقی کودک خود مواجه می شوند ، بلکه بدین سبب که احساس می کنند روی رفتار کودک خود و شرایط موجود کنترل ندارند.

خوشبختانه کج خلقی های کودکان با رسیدن به سن مدرسه کاهش می یابد . زیرا می توانند راه حل های بهتری در مواجهه با شکست و ناکامی پیدا کنند.

چگونه با آن کنار بیایید

روش مؤثر برای از بین بردن پرخاشگری ، آن است که از ابتدا آن را مهار کنید.عکس العمل وقتی که در مقابل پرخاشگری کودک خود با خشم و عصبانیت نشان دهید ، به طور غیر مستقیم به او می آموزید که عصبانیت وسیله کارسازی برای دست یافتن به اهداف است . در عوض می توانیدبگویید :« وقتی از گریه کردن دست برداشتی در مورد آن با هم صحبت می کنیم و راه حلی می یابیم ».

بروید. و به اتاق دیگری اگر فرزند شما خیلی کوچک است و نمی توانید او را تنها بگذارید،پیش او بمانیداگر به طرف شما آمد ، او را بغل کنید ولی تا وقتی که آرام نشده چیزی را که می خواهد به او ندهید . خود را به کار دیگری مشغول کنید . به عنوان مثال مطالعه کنید.

 با این کار به او می فهمانید که تا آرام نشود نمی تواند توجه شما را جلب کند . اغلب پرخاشگری های بچه ها ، اگر مخاطب مورد نظر حضور نداشته باشد ، زودتر متوقف می شود.

در صورتی که کودک شما در یک مکان عمومی شروع به بدخلقی و پرخاشگری کرد ، بدون توجه به نگاه ها ی مردم او را به گوشه ای خلوت ببرید و منتظر شوید تا آرام شود .

به او بگویید :" اینجا پیش تو می مانم تا وقتی که آرام شوی و با هم صحبت کنیم."

اگر بعد از سه یا چهار دقیقه باز هم به فریاد و گریه خود ادامه داد ، او را بردارید و از آن

مکان خارج شوید.

اقدام پیشگیرانه

پرخاشگری ها همیشه قابل پیش بینی نیستند . کودکان به دلایل مختلفی این کار را انجام می دهند.

به عنوان نمونه سه دلیل شروع پرخاشگری را ذکر می کنیم :

 1ـ هنگامی که کودک شما چیزی می خواهد ولی نمی تواند آن را به دست آورد .

2ـ وقتی یادگیری انجام کاری برایش دشوار باشد.

3ـ وقتی که خسته شده باشد

پس با اجتناب از عواملی که ممکن است به بهانه گیری منجر شود،می توانید از وقوع تنش جلوگیری کنید .

انجام می دهد اگر می بینید کودک خردسالتان می خواهد با پازلی که خواهر بزرگترش

بازی کند ، یا به او در این بازی کمک کنید و یا اینکه توجهش را به

بازی دیگری که بیشتر مناسب سنش باشد ، جلب کنید.

از کودک خود انتظاری بیش از آنچه که از عهده اش بر می آید نداشته باشید.  خردسالان به این دلیل که قدرت تحمل زیادی ندارند،نمی توانند خود را برای مدت طولانی سرگرم کنند . بنابراین کودک خردسال خود را در ساعات شلوغ روز به جاهایی که معطل می شوید ، نبرید. و اگر مجبور هستید برای سرگرمی او اسباب بازی و خوراکی همراه ببرید.

اختلالات رایج در دوران کودکی (2)

 مکیدن شصت و مشابه آن نظیر مکیدن انگشتان پا در شیر خواری رایج است. شروع عادت مکیدن شصت

در کودکان از 4 ــ 3 ماهگی است و بلافاصله پس از تولد چنین عادتی در وی شکل نمی گیرد.  

کودک در سنین شیر خواری اغلب پس از غذا خوردن شصت خود را مک میزند برخی از کودکان به

 محض اینکه پستانک یا سینه مادر را از دهانش بیرون بیاورند به این کار مبادرت می ورزند .  

مکیدن شصت یکی از اعمال سازشی اولیه است که کودک به وسیله آن خود را خوشحال می کند.

اگر مکیدن شصت در سنین بالا مخصوصاً در سالهای قبل از مدرسه رفتن مشاهده شود نشانه اختلال است

مکیدن شصت در سنین بالا معمولاً شبها قبل از خواب در موقع گرسنگی ، هنگام تماشای تلویزیون ،

بی خوابی و بیماری مشاهده می شود . برای از بین بردن این عادت بعد از دوره شیر خواری

 استفاده از تنبیه ، تلخ کردن یا بستن شصت ، بی حرکت کردن آرنج و... معمولاً شیوه های بی فایده ای  

هستند و در بعضی از مواقع موجب تشدید این عادت خواهند شد بلکه بهترین و موثر ترین شیوه آن است که کودک را بطور غیر مستقیم به سمت اصلاح رفتار نامطلوب فوق هدایت کنیم و او را به کارهایی

که مورد علاقه اش می باشد وا داریم تا به تدریج این عادت از سر وی بیفتد گاه احساس گرسنگی و نارضایتی های مختلف دیگر موجب می شود که کودک با انگشت مکیدن آشنا شود ویا کودک ممکن است حتی بعد از شیر

خوردن به انگشت مکیدن مبادرت ورزد اگر کودک نتواندغریزه مکیدن را از طریق مکیدن شیر از سینه مادر یا پستانک ارضاء کند به شیوه هایی مانند مکیدن شصت و غیره جبران می کند.

کودک از 6 ماهگی به بعد استقلال داشتن را احساس می کند و مکیدن انگشت باعث می شود که او احساس امنیت بیشتری کند اگر محبت ها و توجه لازم شما موجب شود که کودک توجه به محیط اطراف خود داشته باشدو با امکانات تازه ای که او را با دنیای جدید پیوند می دهدآشنا شود ، به تدریج کمتر به مکیدن شصت روی می آورد و کم کم آن را ترک می کند.

غریزه مکیدن پس از یک سالگی از بین می رود و اگرکودکی هنوز انگشت می مکد علل مختلفی مانند حسادت ، افسردگی، تغییرات جدید ناخوشایند ، تولد یک بچه جدید ،ترس از والدین ، رفتن به کودکستان و... می تواند

داشته باشد . گاهی ممکن است کودک بدون علت به مکیدن انگشت مبادرت کند ، در این گونه مواقع بهترین

راه حل این است که توجه کودک را به اسباب بازی یا آنچه در اطرافش می گذرد جلب کنید و با او در فعالیتی شرکت کرده و بیشتر اوقات را با او بگذرانید.

 اختلالات رایج در دوران کودکی

جویدن ناخن

ناخن جویدن اختلالی می باشد که بیشتر در سنین کودکی و اوایل جوانی اتفاق می افتد اگر چه می توان جویدن

کودکان فقط زمانی که ناخن را در همه گروههای اجتماعی مشاهده کرد . این عادت نشانه تهاجم است و اغلب

بعضی ها هم بدون دلیل مشخصی دائماً فشار و اضطراب درونی آنها زیاد است به جویدن ناخن می پردازند و

شصت کاملاً متفاوت است زیرا جویدن ناخن بر خلاف به این کار مبادرت می کنند جویدن ناخن با مکیدن

ای است که کودک آن را برای پایین آوردن فشار و اضطراب درونی مکیدن شصت یک عادت نیست بلکه وسیله

خود بکار می گیرد عواملی که موجب جویدن ناخن می شود از شخصی به شخص دیگر تفاوت دارد در برخی

افراد نوعی مکانیسم دفاعی برای کاهش فشار ها و اضطرابهای روحی و روانی است و در برخی دیگر عکس

العمل خصومتی به حساب می آید که از طرف افرادی مانند پدر و مادر کودک بر انگیخته شده است.

جویدن ناخن عادتی است که موجب می شود شخص مبتلا به آن احساس رنج و ناخشنودی کند کودکان و

نوجوانان برای ترک این عادت تلاش فراوانی می کنند ولی غالبا ًکوشش و تلاش آنها بی نتیجه می ماند

محققان و پژوهشگران در چگونگی پیدایش و علت این اختلال اختلاف نظر فراوان دارند اما با این احوال معتقدندکه درمان علامتی ناخن جویدن از قبیل بستن ناخن ، تلخ کردن انگشتان ، تمسخر و تهدید شخص

مبتلا، اثر و ارزش درمانی چندانی ندارد .بلکه درمان باید ریشه ای و با درک مسایل مختلف شخص مبتلا صورت گیرد تا او بتواند سازش شخصیتی مناسب و راههای مناسبی ایجاد کرده و با بکار بستن راههای

مناسب و قابل قبول تری برای رهایی از تنش و کشش های روحی و روانی تلاش کند.

تربیت کودکان کار دشواری است . به طور مثال پسر بچه ای را مجسم کنید که وسط یک فروشگاه شلوغ  شروع به پرخاشگری می کند و جسورانه به والدینش پاسخ می دهد. در چنین مواقعی حتی والدینی که خیلی در مورد تربیت فرزندشان به خود

و دلسرد می شوند و به دنبال روش و کلمات مناسبی اطمینان دارند نیزمأیوس می گردند تا کودک خود را آرام کنند

با استفاده از پاره ای روش ها می توان در شرایطی که کودک بدرفتاری می کند خونسردی خود را حفظ کرد وشیوه ای مناسب در پیش گرفت.

بهانه گیری و نق نق کردن

بهانه گیری معمولاً در بین خردسالان ،به ویژه قبل از این که بتوانندبه خوبی صحبت کنند ، رایج است . این کار یکی از معدود راه هایی است که توسط آن می توانندنارضایتی و خشم خود را از آنچه که نمی توانند به دست آورند ابراز کنند.

 هر قدر هم که این مسئله  ناراحت کننده باشد ، والدین باید بدانند که علت بهانه گیری کودکشان فقط دیدن عکس العمل از جانب آنها نیست ( گرچه علت اصلی آن همین است) ولی حتی کودکان دبستانی هم وقتی که به مقصودشان نمی رسند بابهانه گیری احساسات درونی خود را آشکار می کنند و در نتیجه آرامش می یابند.

چگونه با آن کنار بیایید

وقتی کودک خردسال شما شروع به بهانه گیری و نق نق کرد ، از او بخواهید که به صورت های مختلف ابتدا در گوشی ، بعد به آهستگی و سپس خیلی بلند و ... چیزی را که می گوید ، تکرار نماید . این روش درست مثل یک بازی توجه او را جلب خواهد کرد و بهانه گیری را فراموش خواهد نمود . در مورد کودک دبستانی خود می توانید از چند روش کلی استفاده کنید . به محض این که شروع به بهانه گیری کرد ، حرف او را قطع کنید و به آرامی بگویید :« داری نق نق و بهانه گیری می کنی و من گوش نمی کنم ، پس بهتر است که آرام و  شمرده صحبت کنی»

اگر باز هم ادامه داد ، دوباره درخواست خود را تکرار کنید . اگرشیوه گفتار خود را تغییر داد با بیان جمله ای او را تشویق کنید . می توانید بگویید :« وقتی بدون نق نق کردن بگویی که چه می خواهی،بیشتر دوستت خواهم داشت ». اگر در چنین مواقعی عصبانی می شوید ،هیجان صدای خود را فرو ببرید.

به خاطر بسپارید که با مهار عکس العمل خود می توانید ارتباط بهتری با فرزندتان برقرار کنید . بعد به او بگویید که می دانید دلیل ناراحتی اش چیست و از این طریق با او به توافق برسید . به عنوان مثال فرض کنید چون به فرزندتان اجازه نداده اید که قبل از ناهار شیرینی بخورد ، ناراحت شده است ، پس شیرینی را در جایی قرار دهید که بتواند آن را ببیند و به او قول دهید که پس از خوردن غذا به او شیرینی می دهید.

اقدام پیشگیرانه

هنگامی که فرزندتان واضح و محکم صحبت می کند به او گوش دهید و تحسینش کنید .با این عمل به او یاد می دهید که اگر بدون بهانه گیری چیزی بخواهد زودتر آن رابه دست خواهد آورد.