علت‌ لجبازی‌ کودکان‌ چیست‌؟

مهمترین‌ علت‌ لجبازی‌ کودکان‌ ، رفتارهای ماست . ‌ با حذف‌ آن‌ رفتارها درصد زیادی‌ از لجبازی کودکان کاسته‌ می‌شود. انتقام‌ مداوم‌ و گاه‌ بی‌رحمانه‌ و غیرمنصفانه‌ از کودک رفتاری‌ است‌ که کودک را به لجبازی می کشاند.این انتقام‌ با عدم‌ توجه‌ شما به‌ نکات‌ و وجوه‌ مثبت‌ شخصیت‌ و رفتار او همراه‌ می‌گردد. اگر به‌ رفتار خود نیز دقت‌ کنید می‌بینید که‌ کمی‌ نرمش‌ از سوی‌ دیگران‌ حالت‌ دفاعی‌ را در شما کاهش‌ می‌دهد و شما حتی‌ ممکن‌ است‌ به‌ کاری‌ که‌ مایل‌ به‌ انجام‌ آن‌ نیستید در یک‌ شرایط‌ مثبت‌ و بدون‌ امر و نهی‌ شدید اقدام‌ کنید.
فرزندان‌ نیز چنین‌ هستند، یعنی‌ اگر شما خواسته‌های‌ خود را منطقی‌ بیان‌ کنید، اگر بیان‌ شما همراه‌ با محبت‌ و عشق‌ باشد، اگر انتقادهای‌ شما با فاصله‌ زمانی‌ باشد و او را مورد بمباران‌ انتقاد قرار ندهید، اگر به‌ او زمان‌ و مکان‌ تجدید نظر بدهید اگر به‌ نکات‌ مثبت‌ او تاکید کنید، می‌توانید ریشه‌های‌ لجبازی‌ و حالت‌ دفاعی‌ در او را از بین‌ ببرید و به‌ یک‌ رابطه‌ سالم‌ و مثبت‌ و سازنده‌ دست‌ یابید.

      بر نامه ریزی :

      کسی که برای موفقیت و پیروزی خود برنامه ریزی نکند ، در واقع برای شکست خود برنامه ریخته است .

      بر نامه ریزی تمام امکانات ، استعداد ها و توانایی های شما را در جهت رسیدن به هدفتان هماهنگ می کند واز اتلاف انرژی و وقت شما جلوگیری می کند .

      داشتن برنامه ی منظم یکی از اصول اساسی موفقیت می باشد . شما به وسیله یک برنامه ی صحیح می توانید از توانایی هایتان بهترین استفاده را کنید . داشتن یک برنامه صحیح مهم است ولی مهمتر از آن اجرای آن است .

      بهترین برنامه ریز چه کسی است ؟

      بهترین برنامه ریز کسی است که شما را بهتر می شناسد . از استعداد ها و توانایی های شما آگاه است ، نقاط قوت و ضعف شما را می داند و این فرد کسی نیست جز خود شما بنا براین بهترین برنامه ریز خود شما هستید زیرا :

      - شما خودتان رااز همه بهتر می شناسید و به استعداد ها و توانایی ها و به امکانات خود آگاهی کامل دارید .

      - نقاط ضعف و قوت خود را بهتر از هر کس دیگری می دانید .

      - بیشتر از هر کس دیگری دلتان برای آینده خودتان می سوزد .

      - هنگامی که خودتان بر نامه ریزی می کنید ، برنامه ضمانت اجرایی بیشتری دارد .

      - شما بهتر از هر کس به شرایط روحی ، محیطی ، زمانی و علائق و اهدافتان آشنا هستید .

       برنامه ریزی به روش P.D.C.A  دارای چهار مرحله است

      در این روش ابتدا برنامه ریزی کنید و پس از برنامه ریزی آنرا اجرا کنید و پس  از اجرا آن را ارزیابی کنید که آیا شما را به سوی هدفتان سوق می دهد یا نه اگر نیاز به اصلاح دارد آن را اصلاح کنید .

      ویژگی های این نوع برنامه ریزی :

      1- توجه به آینده در کنار توجه به حال و آینده .

      2- انعطاف پذیری بالا و پویایی آن .

      3- واقع بینانه بودن این نوع برنامه.

      4- قابل اجرا بودن این نوع برنامه.

      5- نقش اصلی به عهده خود شماست.

      6-رقیب اصلی خود شما هستید .

      7- توجه به کیفیت در کنار کمیت.

      8- ساده بودن برنامه ریزی به این شیوه .

       اضطراب و راه های کاهش آن :

      اضطراب نوعی آشفتگی ، نگرانی و فشار روانی می باشد که باعث تضعیف روحیه ،کاهش مطالعه ،کاهش یادگیری و در نتیجه باعث عدم موفقیت و یا عدم نتیجه گیری مطلوب از آنها می گردد.

      اضطراب علاوه بر اختلال در آرامش ذهنی باعث کاهش نیروهای انسان می شود چون فرد در حالت اضطراب نمی تواند به خوبی از نیروها و استعدادهایش استفاده کند، انرژی بسیاری را تلف می کند.

      عوامل ایجاد اضطراب 

      1- ترس از عدم موفقیت .

      2- عدم مطالعه کافی.

      3- عدم علاقه به مطالعه.

      4- وسواس بیش از حد .

      5- عدم استفاده صحیح از فرصت ها و از دست دادن زمان.

      6- عدم بهره وری صحیح از امکانات و آشنا نبودن فرد با نقاط ضعف و توانایی های شخصی.

      7- عدم تلاش در جبران و برطرف کردن نقاط ضعف.

      8- خستگی ذهنی و جسمی و غیره .

      بنا براین سعی کنید با شناخت دقیق نسبت به خود و شناسایی دلایل اضطراب خویش و با استفاده از تکنیک های کاهش اضطراب ، وضعیت روحی خود را بهبود بخشیده و با خود تصمیم بگیرید که هرگز اجازه ندهید اضطراب و نگرانی ها انرژیتان را تلف کرده و شما را مایوس کنند.

      اضطراب سازنده ( مثبت )

      این نوع اضطراب در اکثر افراد وجود دارد و باعث کوشش و پشتکار افراد برای کسب  موفقیت می شود .این اضطراب ، نوعی اضطراب ملایم است که به فرد تاکید می کند از فرصت ها و توانایی های شخصی، خوب استفاده کن ، با انگیزه باش و به پشتکارت  بیفزا و .... 

      اضطراب سازنده چراغ هشدار دهندهای است که شما را به فعالیت فرا می خواند و شما را از نگرانی ها و آشفتگی ها دور می سازد.

      اضطراب مخرب (منفی )

      اگر به هشدار های اضطراب سازنده (مثبت) توجهی نشود پس از مدتی این نگرانی وآشفتگی ها افزایش یافته و به صورت یک عامل مخرب و آزار دهنده خود را نشان می دهد.

      تکنیک های کاهش اضطراب

 الف) برگشت به حالت آرامش ذهنی :که با

      1. نفس عمیق  2. تصورات مثبت 3. تلقین روزانه، به دست می آید.

 ب) فعالیت و پشتکار همراه با جدیت .

ج) تصویر سازی مثبت .

 د) شناخت  توانمندی ها و اعتماد بر خویشتن.

 ه) تلقین مثبت. به این صورت که:

      1. من از آرامش فکری خوبی برخوردارم 2. من توانایی آن را دارم که در هر حال به حالت آرامش ذهنی باز گردم  3. من با وجود آرامش می توانم به خواسته ها و اهدافم دست یابم .

 و) ایمان و توکل به خداوند .

حاضر جوابی

کودک با شروع دو سالگی ، خود مختاری خویش را به حیطه آزمایش می گذارد که یکی از راه های انجام این کار حاضر جوابی به بزرگسالان است . کودک خردسال با گفتن"نمی خواهم" یا"نه" می خواهد نشان دهد که از دستورهای شما خسته شده است و استقلال بیشتری می خواهد . چگونه با این موضوع کنار می آیید  ؟ این موضوع پیچیده ای است. زیرا اولاً می خواهید که کودکتان اولین قدم های خود را به طرف خود مختاری بردارد ، ثانیاً نمی خواهید که گستاخی او راتأیید کنید ، بنابراین با حالتی جدی به او بگویید : نباید این طوری جواب بدهی ، اگر با حرف من موافق نیستی اشکالی ندارد ولی باید مؤدبانه جواب بدهی .  برایش از جملات معترضانه مناسب مثال هایی بزنید . جملاتی مثل : نظر من فرق دارد، یا مخالفم و غیره .

به این طریق برایش روشن سازید که اگر دفعه بعد این گونه صحبت کند ارزش خود را نزد شما از دست خواهد داد .اجرای این روش تربیتی را ادامه دهید . اجازه ندهید که گستاخی او ادامه یابد تا این که روزی مجبور شوید عکس العمل شدیدی از خود نشان دهید

اقدامات پیشگیرانه

اگر کودکتان مخالفت خود را مؤدبانه به شما ابراز کرد،به او توجه بیشتری کنید و به عقیده او احترام بگذارید و به او نشان دهید که برا ی عقاید او احترام قائلید و اگر نظر او مخالف نظر شماست هیچ اشکالی ندارد .

نکته مهم این است که شما می بایست از نوع ارتباط خود آگاه باشید . اگر از آن دسته افرادی هستید که مخالفت خود را با دیگران به صورت تمسخرآمیزی بیان می کنند ، پس نمی توانید از فرزند خود انتظار داشته باشید که رفتاری غیر از این داشته باشد .

همین که فرزند شما بتواند خودش را بیشتر کنترل کند و یاد بگیرد که چگونه نیازها و نومیدی خود را از طرق سازنده به شما توضیح دهد ، پرخاشگری ، بهانه گیری و دیگر رفتارهای منفی او مسئله ساز نخواهد بود . به او یاد بدهید که بتواند به شما بگوید که چه احساسی دارد و چگونه فکر می کند.

با انجام این روش رابطه ای قوی با فرزند خود ایجاد می کنید . چنین رابطه ای ، هنگامی که فرزندتان به سن بلوغ می رسد ، در حل مسائل به شما کمک زیادی خواهد کرد.

چند نکته لازم در تربیت کودکان                        

 اهانت و تحقیر کودک، سرزنش های مداوم و انتقادهای بیجا و به کارگیری تعبیرات غیرمحترمانه، از مهمترین عواملی هستند که بذر کینه و نفرت را در دل کودک می پاشند.

 نوزاد پس از تولد، به ارتباط جسمی با مادر نیاز فراوان دارد؛ از این رو نباید ساعات طولانی از مادر جدا بماند. تحقیقات نشان داده است که از شش ماهگی تا سه سالگی، حضور مادر نه تنها در رشد عاطفی کودک ، بلکه در رشد بدنی و عقلی او نیز تأثیر بسزایی دارد.

 در مقایسه بین فرزندان، کودکی که امتیاز نمی آورد دچار احساس خود کم بینی می شود و اعتمادش را نسبت به پدر و مادر از دست می دهد.

 اگر بیش از حد ، سرعت فراگیری را در فرزندانمان تقویت کنیم، امکان باروری و تحکیم مفاهیم را در مراحل بعدی کاهش خواهد داد. سرعت اولیه و تشدید آهنگ رشد ، منجر به تأخیر قابل ملاحظه ای در مراحل بعدی می شود.

 هرگز عیب فرزندتان را در رفتارها ، بزرگتر از آنچه هست جلوه ندهید و هرگز عیب هایش را نزد دیگران بازگو نکنید.

 همبازی شدن با کودک علاوه بر این که او را غرق لذت و شادی می کند و صمیمیت را افزایش می دهد، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی را در کودک تقویت می کند. 

 تحقیقات نشان می دهد که کودکان پرورش یافته درمنزل نسبت به کودکان مهد کودک ، ماهانه از رشد قدی بیشتری برخوردارند.

 تربیتی که آزادی را به کلی در کودک نادیده بگیرد و انتخاب و میل قلبی را از وی سلب کند و تنها مبتنی بر ترس و آداب خشک و بی روح ظاهری باشد، نه تنها دوام نمی یابد بلکه در نهایت به رکود وعصیان کودک می انجامد.

 کودکان باید با رنج ها و مشکلات طبیعی زندگی آشنا شوند تا افرادی شکننده، رفاه زده و پر توقع بار نیایند.

 اگرچه جنبه های تخیلی داستان، برای کودک لذت بخش و مفید است؛ لکن نباید در آن افراط کرد؛ داستان نباید ترس آور باشد؛ داستان باید الگوی صحیح و متناسب با سن کودک را ارائه کند، بیان زیبایی ها و نیکی ها، با روح لطیف  کودک سازگاراست.

خواب کودکان را تنظیم کنید

  خواب منظم ،  مدت زمان بیداری تا خواب را، برای کودکتان دلپذیرتر می سازد . زیرا باعث بوجود آمدن احساس امنیت و راحتی بیشترمی شود. برای نتیجه بخش بودن زمان خواب منظم ، و استمرار آن تا آینده ، به نحوی که نه تنها برای کودکتان ، بلکه برای خود شما نیز ثمر بخش باشد ، سلسله اتفاقات قابل پیش بینی را که هر شب و همواره به یک صورت دنبال می کنید وکنارهم قراردهید .در این صورت نظم حقیقی شکل خواهد گرفت و با بزرگتر شدن کودکتان ، تغییر خواهد کرد ، اما اصول به همان صورت باقی می ماند . در این مرحله سنی ، برنامه منظم زمان خواب ، ممکن است شامل مراحل پوشیدن لباس خواب ، مسواک زدن دندان های کودک و خواندن قصه جذابی برای او باشد . همچنین ممکن است برنامه منظم خواب از نظر شما شامل حمام کردن ،  داستان گفتن ، نوشیدن یک لیوان آب و گفتن داستان دیگری باشد . این بستگی به خود  شما دارد ، که بخواهید عمل خوابیدن سریعتر و آسانتر انجام شود ،  و یا برای تنوع ، 20 تا 30 دقیقه را به کودکتان اختصاص داده و برایش قصه بگویید ، او را در آغوش بگیرید و با هم باشید .

اگر قبل از خواب ، ساعتی را به بازی آرامی اختصاص دهید ، برنامه خواب منظم به بهترین نحوه انجام خواهد شد . این عمل باعث پایین آوردن سطح فعالیت کودکتان شده و سیستم عصبی او را آرام می سازد .

بازی های پر تحرک ، بدو بدو ، غلغلک دادن و حتی تماشای فیلمی پر تحرک ، باعث تأخیر در عمل خوابیدن  و ایجاد بد خوابی می شود  . مثال های زیر ،  باعث ایجاد نظم در جریان خوابیدن شده و نه تنها برای کودکتان ، بلکه برای شما نیز مفید خواهد بود :

1 – تنظیم زمان خواب و پیروی از آن

 اگر برنامه منظم خواب از الگویی طبیعی و مستحکم پیروی کند ، ساعت بدن کودک به سرعت خود را با آن برنامه سازگـار می سازد .

2 – هشدار قبل از خواب

 درست قبل از ساعت خواب ، توجه کودکتان را به این مسأله جلب کنید که روز در حال تمام شدن است . ممکن است کودک شما هنوز برای قضاوت خیلی کوچک باشد .  بنا بر این به طور مثال اگر بگویید5 دقیقه بیشتر به زمان خواب نمانده ، احتمالاً برایش قابل درک نخواهد بود . در عوض با ربط  دادن موارد گوناگون به یکدیگر ،  می توانید زمان را به کودکتان بیاموزید . برای شروع اولین قسمت از برنامه منظم خواب  ، اسباب بازی ها را جمع کنید ، و به این ترتیب برنامه منظمتان را با علامتی که حاکی از تمام شدن روز باشد شروع  می کنید .

برخی از والدین ، نزدیک شدن به زمان خواب را با استفاده از زنگ ساعت نشان می دهند . به این ترتیب کودک یاد می گیرد که صدای زنگ  به معنی زمان خواب است .

3 – پیشنهاد تنقلات

 تنقلات سبکی که شامل پروتئین و کربوهیدرات است ، مانند تکه کوچکی  پنیر و کمی نان گندم ، باعث خواب شده و کمک می کند تا کودک ، تمام شب را بخوابد . کربوهیدرات ، باعث خواب آلودگی شده و پروتئین ، مقدار قند خون را تا زمان صبحانه ثابت نگه می دارد . حتماً بعد از خوردن نان و پنیر ، دندان های کودک را مسواک بزنید .

4 – حمام آب گرم قبل از خواب

با افزایش تدریجی دمای بدن کودکتان ، او را آماده خوابیدن کنید . همچنین بازی با اسباب بازی هایش در حمام به او آرامــــش می دهد .

5 – پوشیدن لباس خواب

 لباس های راحت و بدون بند انتخاب کنید که نه زیاد گرم و نه نازک باشد .

6 – خواندن داستان مورد علاقه کودکان

 خواندن داستان برای کودک نوپایتان ، برنامه فوق العاده آرامش بخشی است . به خصوص اگر داستان مورد علاقه اش را انتخاب کرده باشید ، مانند داستان شنگول و منگول . توجه داشته باشید که کودک شما ، با بزرگتر شدن ،  داستان های بیشتر و متنوع تری از شما می خواهد .

7– اطمینان از تنها نبودن کودک

عروسک مورد علاقه کودک ، باعث راحتی و آرامش او ، هنگام خوابیدن می شود .

 8 – حذف یا محدود کردن محتویات شیشه شیر

 اگر کودک شما هنگام خوابیدن نیاز به شیشه دارد اطمینان حاصل کنید که درون شیشه فقط آب است . شیر ، غذای کمکی ،  یا آب میوه  اطراف  دندان های  کودک جمع شده و باعث کرم خوردگی دندان حتی در نوزادان می شود .

در برخورد با فرزندان‌ تا چه‌ حد باید قاطع‌ و جدی‌ بود؟
هرگاه‌ در خانواده قوانین‌ مدون‌ ‌ وجود داشته باشد و فرزندان‌ در نهایت‌ صمیمیت‌ موظ‌ف‌ به‌ پیروی‌ از قوانین‌ خانواده‌ باشند، آنگاه‌ قاطعیت‌ و جدیت‌ از اساسی‌ترین‌ ملزومات‌ برخورد با فرزندان‌ است‌.

 اما وقتی‌ قوانین‌، مشخص‌ نباشند و والدین‌ خود را در اجرای‌ آن‌ موظف‌ نبینند و برای‌ خود حق‌ وتو قائل‌ باشند نمی‌توان‌ از فرزندان ‌انتظار داشت‌ که‌ در مقابل‌ جدیت‌ والدین‌، به‌ خشم‌ گرایش‌ نیابند. بنابراین‌ وظیفه‌ متقابل‌ والدین‌ و فرزندان‌ عمل‌ به‌ قوانین‌ موجود در خانواده است. برای تجدیدنظر در قوانین باید همه اعضای خانواده‌ در جلسات‌ منظم‌ خانوادگی حضور یافته ‌ و امکان‌ اظهارنظر و تصمیم‌گیری‌ برای‌ فرزندان نیز وجود داشته باشد.این کار‌ می‌تواند به‌ شما کمک کند و امکان‌ و حق‌ قاطعیت‌ و جدیت به شما بدهد.

‌ اما توجه‌ به‌ این‌ نکته‌ حائز اهمیت‌ است‌ که‌ همیشه‌ باید مرز بین‌ عصبانیت‌، خشونت‌، سخت‌گیری‌ و قاطعیت‌ و جدیت‌ مشخص‌ باشد و هرگز نباید عواطف کمرنگ‌ شده ‌و در نتیجه قاطعیت‌ شما به‌ عصبانیت‌ و خشونت‌ و سختگیری‌ مبدل‌ شود که‌ در چنین صورتی نتیجه‌ عکس‌ خواهد داشت‌.